Acetone là gì?

Acetone (CH₃COCH₃) có nhiều tên gọi như axeton, aceton, dimethyl ketone là một chất lỏng trong suốt, không màu, dễ bay hơi và rất dễ cháy với mùi và vị ngọt đặc trưng.

Acetone được sản xuất công nghiệp nhưng cũng được tìm thấy trong cơ thể người và môi trường thiên nhiên.

Axeton được tổng hợp và thải bỏ trong cơ thể người thông qua các quá trình trao đổi chất thông thường. Nó thường có trong máu và nước tiểu. Những người mắc bệnh tiểu đường thường sản xuất nó với số lượng lớn hơn.

Chế độ ăn chay trường hoặc nhiều chất béo nhưng ít đường làm tăng ketone (acetone, axit-hydroxybutyric và axit acetoacetic) trong máu và được sử dụng để chống lại các cơn động kinh ở trẻ sơ sinh và trẻ em bị bệnh động kinh.

Phương pháp sản xuất Acetone

Được sản xuất trực tiếp hoặc gián tiếp từ propylene. Khoảng 83% axeton được sản xuất thông qua quá trình cumene, do đó sản xuất axeton gắn liền với phenol.

Acetone còn được sản xuất trực tiếp bằng cách oxi hay hidro hoá propen, sinh ra 2-propanol (isopropanol). Tiếp tục oxi hoá isopropanol sẽ được axeton.

Ngoài ra, vì axeton là sản phẩm phụ của quá trình lên men, nên đôi khi cũng được sản xuất dưới dạng sản phẩm phụ của công nghiệp chưng cất.

Vai trò của dung môi Acetone trong đời sống sản xuất

Acetone có vai trò to lớn trong sản xuất công nghiệp cũng như đời sống.

Bài viết sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu các ứng dụng của Axeton trong công nghiệp, thực phẩm, y dược và làm đẹp.

Trong công nghiệp

Trong công nghiệp mỹ phẩm, sơn móng tay, tẩy sơn móng tay và dùng làm dung môi hoà tan khí acetylene.

Chủ yếu được sử dụng làm dung môi hóa nhựa và một số sợi tổng hợp.

Được sử dụng làm dung môi cho nhựa vinyl và nhựa dẻo trong suốt acrylic.

Được sử dụng như một trong những thành phần dễ bay hơi của sơn mài, sơn alkyd, mực và vecni.

Axeton được sử dụng trong việc chuẩn bị lớp phủ giấy, chất kết dính, lớp phủ nhiệt.

Được sử dụng làm nguyên liệu ban đầu trong quá trình tổng hợp nhiều hợp chất.

Là dung môi hoà tan tốt nitrocellulose, cellulose acetate, cellulose ether được dùng để giảm độ nhớt của sơn có các chất này.

Dung môi tẩy rửa khô rửa và khử nước cho các thành phần điện tử.

Acetone được sử dụng rộng rãi trong sản xuất sợi nhân tạo và chất nổ.

Trong thí nghiệm

Dung môi Acetone rất quan trọng trong quá trình oxy hóa hữu cơ.

Trong phòng thí nghiệm chúng được sử dụng làm dung môi phân cực (một cực) có trong một loạt các phản ứng hữu cơ. Chẳng hạn như phản ứng S_N2.

Là một dung môi phổ biến để rửa dụng cụ thủy tinh giúp nhanh khô với đặc tính dễ bay hơi, chi phí thấp.

Được sử dụng phổ biến như một chất hút ẩm với đặc tính khử nước.

Là huỳnh quang dưới ánh sáng cực tím, hơi của nó có thể được sử dụng như một chất đánh dấu huỳnh quang trong các thí nghiệm dòng chất lỏng.

Trong y dược và kĩ thuật làm đẹp

Acetone được sử dụng nhiều trong các thuốc và kĩ thuật làm đẹp nói chung và được xếp loại là phụ gia thực phẩm và đóng gói, bảo quản thực phẩm.

Axeton thường được dùng để lột da bằng hóa chất. Các bác sĩ da liễu dùng axeton và cồn trong điều trị mụn trứng cá để lột da khô, chết.

An toàn khi sử dụng

Acetone phải được để trong kho, có mái che đậy và tránh những nơi có nhiệt độ cao trên 50^oC, những nơi gần nguồn nhiệt để tránh gây hoả hoạn.

Cần đeo găng tay, khẩu trang, mặc quần áo phòng hộ.
Khi tiếp xúc trực tiếp gây kích thích niêm mạc của mũi, họng, có thể thở chậm, khó thở…
Nếu bất cẩn vào mắt sẽ gây tổn thương giác mạc, ngứa, chảy nước mắt
Khi tiếp xúc bị dính hoá chất phải rửa thật kĩ bằng xà phòng.